Pieniński Oddział Związku Podhalan w Szczawnicy powstał 13 stycznia 1974 r. Pierwszym prezesem pienińskiego oddziału został Józef Gabryś. Funkcję tę pełnił do 26 czerwca 1984 roku . W skład pierwszego zarządu weszli : Michał Słowik „Dzwon”- zastępca, Michał Gabryś-zastępca, Marek Zachwieja–sekretarz, Henryk Zachwieja–skarbnik, członkami zostali – Paweł Kukliński, Dominik Malinowski.

W następnych latach funkcje prezesów pełnili :
Jan Hamerski - od 03.07.1984 do 17.04.1989 rok
Stanisław Majerczak - od 17.04.1989 do 20.12.1992 rok
Stanisława Wiercioch - od 20.12.1992 do 23. 02.2002 rok
Marek Ciesielka - od 23.02.2002 do 05.04.2008 rok
Tomasz Słowik - od 05.04.2008 do 2014 rok
Elżbieta Wiercioch I kadencja od 11 października 2014 do 26 listopada 2017; II kadencja od 26 listopada 2017 do obecnie
 

Kapelanem Pienińskiego Oddziału jest ks. kanonik Józef Słowik
Na dzień 31 grudzień 2017 r Oddział liczył 165 członków.
21 stycznia 2018 do naszego Oddziału wstąpiło 8 osób

Nasz dorobek materialny to:
-Dwa sztandary z patronką Pienin z Św. Kingą. Pierwszy poświęcony w dniu 3.01.1988 roku,
drugi sztandar /tkany/ poświęcony 26.09.1999 z okazji XXV-lecie Pienińskiego Oddziału Związku Podhalan w Szczawnicy i Kanonizacji Świętej Kingi.
-zagospodarowanie pomieszczeń piwnicy w” Anglanderze” na siedzibę oddziału
poświęcone w dniu 21.04.1991 roku .
-postawienie ołtarza kamiennego na Przysłopie w miejscu spalenia rodziny Fijasów
poświęcony 6.05.1990 roku.
-wybudowanie kaplicy na Przysłopie /obiekt z drewna okrągłego /, w czynie społecznym
członków oddziału , jak i sympatyków Związku ,drewno , robocizna Wspólnota
Leśno – Gruntowa – poświęcona 3.05.1994 r.
- wybudowanie obelisku i wmurowanie tablicy – Epitafium z nazwiskami ofiar z rodziny
Fijasów – poświęcenie – 3 . 05 . 1999 r.
-wykonanie krzyża na starym placu kościelnym przy ulicy Szalaya
poświęcenie 10 . 11 . 1998 r .
-podarowanie placu pod budowę siedziby przez Wspólnotę Leśno Gruntową 28. 03 .2006
Członkowie Związku Podhalan włączają się czynnie w życie naszego miasta i regionu

Burmistrzami miasta byli: Jan Hamerski, Józef Gacek.

Głównymi zadaniami Związku jest: ochrona duchowych i materialnych wartości wypracowanych przez przodków, ochrona krajobrazu i środowiska naturalnego, pielęgnowanie i rozwijanie oraz dokumentowanie kultury i sztuki góralskiej, tworzenie ośrodków swojszczyzny, oświaty i kultury, organizowanie i prowadzenie zespołów folklorystycznych, różnych form pracy świetlicowej, bibliotekarskiej oraz wycieczek krajobrazowych, organizowanie i prowadzenie imprez kulturalnych, rozrywkowych, sportowych oraz handlu wyrobami regionalnymi i potraw góralskich. Działalność Związku na terenie miasta datuje się na długo przed założeniem Oddziału. Współzałożycielem Oddziału jest nieżyjący już Michał Słowik – Dzwon z grupą zapalonych regionalistów. Działali oni aktywnie zbierając stare regionalne przedmioty codziennego użytku domowego i rzemiosła oraz dzieła sztuki ludowej, które były początkiem Muzeum. Oddział Związku głównie skupia się na propagowaniu folkloru Pienin i tradycji górali pienińskich. Związek Podhalan organizuje różnego typu imprezy, a m.in. posiady i prelekcje, wystawy prac twórców ludowych, uroczystości Święta 3 Maja na Przysłopie, oraz uczestniczy w organizacji uroczystości kościelnych. Chętnie również włącza się w organizację imprez miejskich jak: Święto Wód, Lato Pienińskie, Obchody Jubileuszowe itd. Ponadto współpracuje ze szkołami w realizacji programu regionalizmu. Biuro Zarządu często pełni funkcję galerii, gdzie prezentowane są prace twórców ludowych.

„BYŁY CASY BYŁY, ALE SIĘ MINĘŁY” , ta stara przyśpiewka jest naszym dążeniem do tego co nasi pradziadowie i dziadkowie stworzyli dla nas, naszych dzieci, naszych wnuków i prawnuków dla naszej pienińskiej kultury aby nigdy nie została zapomniana. Dlatego też wielu naszych poetów,”Bardów” takich jak Michał Słowik „Dzwon”, Andrzej Dziedzina „Wiwer” i innych rozsławiali nas region pieniński.

Tak pisał nas twórca –„Bard” szczawnicki Michał Słowik „Dzwon”, o Pieninach:

„Pieniny one chcą miłości
To trza je miłować jak swe młode roki
Niek świeci słońce , a noc nie wraca
Miłość do pienin to wielka praca.”

Sztuka ludowa, gwara to wszystko co rozsławia ziemię pienińską.
„ciesmy się dziś fsyscy na pioniński ziomi, niegze znikną sfary miądzy regionomi”